توده خوش‌خیم پستان یکی از شایع ترین مشکلاتی است که بسیاری از زنان در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این توده‌ها، برخلاف توده‌های بدخیم، اغلب نشانه‌ای از سرطان پستان نیستند و اغلب بی‌خطر و غیر سرطانی هستند. با این حال، وجود توده در پستان نگرانی‌هایی را در پی دارد و نیاز به بررسی دقیق‌تری از سوی پزشک خواهد داشت. این توده‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند، از جمله تغییرات هورمونی، عفونت‌ها یا کیست‌های ساده. از آنجا که بسیاری از این توده‌ها خوش‌خیم هستند، شناسایی و درمان به موقع آن‌ها می‌تواند از نگرانی‌های بی مورد جلوگیری کرده و به بیمار آرامش خاطر بدهد. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، علائم، روش‌های تشخیص و درمان توده‌های خوش‌خیم پستان خواهیم پرداخت تا بتوانیم نگاهی دقیق و علمی به این مشکل شایع داشته باشیم.
توده خوش خیم پستان نیاز به جراحی دارد؟
توده خوش‌خیم پستان معمولا نیازی به جراحی ندارد، مگر در موارد خاص. اکثر توده‌های خوش‌خیم مانند کیست‌ها یا فیبرو آدنوم‌ها بدون خطر هستند و تنها با نظارت پزشک قابل مدیریت هستند. در بسیاری از موارد، پزشک پس از بررسی و انجام آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی یا ماموگرافی، توصیه می‌کند که توده‌ها تحت نظر باقی بمانند و تغییرات آن‌ها پیگیری شود. اگر توده خوش‌خیم کوچک و بدون علامت باشد، اغلب نیازی به جراحی نیست.
با این حال، در مواردی که توده بزرگ یا دردناک باشد یا اگر بیمار نگرانی زیادی از ظاهر یا احساس آن دارد، ممکن است جراحی برای برداشتن آن پیشنهاد شود. همچنین، در صورتی که توده خوش خیم تغییرات غیر معمولی داشته باشد یا نیاز به بررسی‌های دقیق برای اطمینان از خوش خیمی آن باشد، پزشک ممکن است تصمیم به جراحی بگیرد. به طور کلی، در اکثر موارد، توده‌های خوش خیم پستان نیازی به جراحی ندارند و تنها تحت نظارت و مراقبت‌های معمول قرار می‌گیرند.
آیا توده های خوش خیم سینه تبدیل به توده سرطانی می‌شوند؟
توده‌های خوش خیم سینه به طور کلی به توده‌های سرطانی تبدیل نمی‌شوند. این توده‌ها که اغلب شامل فیبروآدنوم، کیست‌های پستان یا فیبروکیستیک هستند، رشد غیرسرطانی دارند و خطری برای تبدیل شدن به سرطان ندارند. با این حال، برخی شرایط خاص مانند فیبروآدنوم‌های بزرگ یا پیچیده ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تری داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که تغییرات غیرطبیعی در آن‌ها رخ نمی‌دهد. همچنین، در برخی از موارد نادر، ممکن است فردی که توده‌های خوش‌خیم دارد، در آینده به دلیل عوامل دیگر مانند تغییرات هورمونی، ابتلا به سرطان پستان را تجربه کند، اما این دو موضوع مستقل از یکدیگر هستند. به عبارت دیگر، وجود توده‌های خوش خیم به خودی خود خطر سرطان را افزایش نمی‌دهد. با این حال، همواره توصیه می‌شود که هر نوع تغییر یا نگرانی در پستان به سرعت توسط پزشک بررسی شود تا از هرگونه خطر احتمالی پیشگیری گردد.
✔️✔️ بیشتر بخوانید: ترشح خونی از نوک پستان
چگونه می‌توان توده خوش خیم پستان را شناسایی کرد؟
شناسایی توده خوش‌خیم پستان نیازمند دقت، آگاهی و در بیشتر موارد، بررسی تخصصی توسط پزشک است. این توده‌ها ممکن است توسط خود فرد، به صورت اتفاقی یا طی معاینات دوره‌ای پستان شناسایی شوند. در ادامه روش‌ها و نکاتی برای تشخیص کامل آورده شده است:
۱. معاینه شخصی پستان (Breast Self-Examination):
یکی از روش‌های ابتدایی و مهم برای شناسایی توده‌های پستان، انجام معاینات ماهانه توسط خود فرد است. بهترین زمان برای این کار، چند روز پس از پایان دوره قاعدگی است، زمانی که بافت پستان نرم است. در این معاینه، فرد با استفاده از نوک انگشتان خود، به آرامی تمامی بخش‌های پستان و زیر بغل را لمس می‌کند تا هرگونه توده، سفتی، تغییر در شکل یا بافت را احساس کند. توده‌های خوش‌خیم اغلب گرد، قابل حرکت، نرم یا لاستیکی هستند.
۲. مراجعه به پزشک و معاینه بالینی:
اگر فرد در معاینه شخصی خود به توده‌ای مشکوک شد، باید به پزشک مراجعه کند. دکتر رویا سیفی با معاینه فیزیکی، اندازه، قوام و محل توده را بررسی می‌کند تا احتمال خوش‌خیم یا بدخیم بودن آن را تخمین بزند. در این مرحله، پزشک ممکن است برای بررسی بیشتر آزمایش‌های تصویربرداری تجویز کند.
۳. سونوگرافی پستان (Breast Ultrasound):
این روش یکی از بهترین ابزارها برای تشخیص دقیق نوع توده به‌ویژه در زنان جوان یا کسانی که بافت پستان آن‌ها متراکم است، به شمار می‌رود. سونوگرافی می‌تواند بین یک کیست پر از مایع (خوش‌خیم) و یک توده جامد (که ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد) تفاوت قائل شود.
۴. ماموگرافی:
ماموگرافی معمولا برای زنان بالای ۴۰ سال یا افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های پستان دارند استفاده می‌شود. در ماموگرافی می‌توان توده‌های مشکوک، کلسیفیکاسیون (ذرات کلسیمی)، یا تغییرات غیرعادی دیگر را شناسایی کرد. توده‌های خوش‌خیم معمولاً در ماموگرافی لبه‌های صاف و منظم دارند.
۵. بیوپسی (نمونه‌برداری):
در مواردی که نوع توده مشخص نباشد یا ظاهر آن در سونوگرافی و ماموگرافی غیرعادی باشد، پزشک ممکن است نمونه‌برداری انجام دهد. در این روش، با استفاده از سوزن ظریف یا ابزار مخصوص، نمونه‌ای از بافت توده برداشته و برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه ارسال می‌شود. بیوپسی تنها روش قطعی برای افتراق بین توده خوش‌خیم و بدخیم است.
توده‌های خوش‌خیم پستان نیاز به پیگیری دارند؟
توده‌های خوش‌خیم پستان نیاز به پیگیری دارند، حتی اگر در ابتدا بی خطر تشخیص داده شوند. بسیاری از این توده‌ها مانند فیبروآدنوم‌ها، کیست‌ها یا تغییرات فیبروکیستیک ممکن است در طول زمان تغییراتی در اندازه، قوام یا علائم ایجاد کنند که نیازمند بررسی مجدد باشد. پیگیری های منظم این امکان را فراهم می‌کند که در صورت بروز هرگونه تغییر مشکوک، از جمله رشد سریع، تغییر در شکل یا ظاهر یا ایجاد درد و التهاب، اقدامات لازم به موقع انجام شود.
پزشک ممکن است برای برخی از توده‌ها سونوگرافی یا ماموگرافی دوره‌ای تجویز کند تا روند رشد یا پایداری آن‌ها را زیر نظر بگیرد. در برخی موارد نیز اگر توده برای چند سال بدون تغییر باقی بماند، ممکن است دیگر نیازی به پیگیری مکرر نباشد، اما این تصمیم باید با نظر پزشک متخصص گرفته شود. همچنین، پیگیری توده‌های خوش خیم می‌تواند به کاهش اضطراب بیمار و اطمینان از سلامت او کمک کند. بنابراین، حتی اگر توده تشخیص داده‌شده خوش خیم باشد، نادیده گرفتن آن بدون نظارت پزشکی توصیه نمی‌شود.
چه عواملی باعث ایجاد توده خوش خیم پستان می‌شوند؟
توده‌های خوش‌خیم پستان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند و اغلب ناشی از تغییرات طبیعی در بافت پستان هستند. در ادامه مهم‌ترین عوامل ایجاد این توده‌ها را بررسی می‌کنیم:
1. تغییرات هورمونی
- نوسانات سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، در دوران قاعدگی، بارداری، یا یائسگی، می‌توانند باعث ایجاد توده‌هایی مانند کیست یا فیبروآدنوم شوند.
2. فیبروآدنوم (Fibroadenoma)
- شایع‌ترین توده خوش‌خیم در زنان جوان ( زیر ۳۰ سال).
- علت آن دقیقاً مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد با واکنش بافت پستان به هورمون‌ها ارتباط دارد.
3. کیست پستان
- کیسه‌های پر از مایع که در زنان بین ۳۰ تا ۵۰ سال دیده می‌شوند.
- ممکن است با چرخه قاعدگی تغییر اندازه دهند یا دردناک شوند.
4. تغییرات فیبروکیستیک
- وضعیتی شایع که شامل توده‌ها، حساسیت و درد پستان است.
- معمولا دو طرفه و به صورت پراکنده در بافت پستان رخ می‌دهد.
5. عفونت یا التهاب (ماستیت یا آبسه)
- بیشتر در زنان شیرده دیده می‌شود.
- عفونت می‌تواند باعث ایجاد توده سفت و دردناک شود.
6. چربی نکروز (Fat necrosis)
- ناشی از آسیب یا ضربه به پستان.
- باعث مرگ سلول‌های چربی و تشکیل توده‌ای سفت می‌شود که گاهی با سرطان اشتباه گرفته می‌شود.
7. پاپیلوم داخل مجرا (Intraductal papilloma)
- رشد غیرطبیعی کوچک در داخل مجاری پستان که ممکن است باعث ترشح از نوک پستان شود.