دستگاه گاما پروب در درمان سرطان سینه به ویژه در شناسایی و بررسی گره‌های لنفاوی استفاده می‌شود. در روش SLNB که یکی از رایج ترین کاربردهای گاما پروب در سرطان سینه است، این دستگاه به جراح کمک می‌کند تا اولین گره‌ای که احتمال دارد سرطان از آنجا به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد را شناسایی و خارج کند. با تزریق رادیونوکلیدهایی مانند Tc-99m، گاما پروب به طور دقیق موقعیت این گره‌ها را شناسایی کرده و به جراح این امکان را می‌دهد که با دقت بالا تومورهای ممکن را حذف کند، بدون اینکه به بافت های سالم اطراف آسیب برسد. این روش کمک می‌کند تا در مراحل اولیه سرطان، گسترش بیماری کنترل شده و درمان به شکل موثرتری انجام شود.
مزایای استفاده از گاماپروپ در درمان سرطان سینه
استفاده از گاما پروب در درمان سرطان سینه مزایای زیادی دارد که آن را به ابزاری مفید در تشخیص و درمان این بیماری تبدیل می‌کند. برخی از مزایای اصلی این سیستم عبارتند از:
- دقت بالا در شناسایی گره‌های لنفاوی: گاما پروب به دقت بالا در شناسایی گره لنفاوی sentinel کمک می‌کند، که اولین گره‌ای است که سرطان از آنجا به دیگر بخش های بدن گسترش می‌یابد. این دقت بالا به جراح امکان می‌دهد که تنها گره‌های لنفاوی متأثر را خارج کرده و بافت های سالم اطراف را حفظ کند.
- کمک به کاهش جراحی های تهاجمی: به دلیل شناسایی دقیق گره‌های لنفاوی، گاما پروب کمک می‌کند تا نیازی به برداشتن تعداد زیادی گره لنفاوی نباشد، که این موضوع منجر به کاهش تهاجم جراحی و عوارض جانبی می‌شود.
- کاهش زمان عمل جراحی: گاما پروب باعث افزایش دقت جراح در طول عمل و کاهش زمان جراحی می‌شود، زیرا جراح به سرعت محل گره‌های لنفاوی سرطانی را شناسایی می‌کند.
- افزایش احتمال موفقیت درمان: با شناسایی دقیق‌تر و حذف گره‌های لنفاوی متأثر از سرطان، احتمال بازگشت بیماری کاهش می‌یابد و درمان به صورت مؤثرتری انجام می‌شود.
- کاهش عوارض جانبی: به دلیل کاهش تعداد گره‌های برداشته شده و دقت بالای تشخیص، عوارض جانبی نظیر تورم یا عفونت های ناشی از جراحی کم تر می‌شود.
عوارض گاماپروپ در درمان سرطان سینه
اگرچه استفاده از گاما پروب در درمان سرطان سینه مزایای زیادی دارد، اما عوارضی نیز به همراه دارد. برخی از عوارض ممکن شامل موارد زیر است.
- عوارض ناشی از تزریق رادیونوکلید: تزریق رادیونوکلیدهایی مانند Tc-99m برای شناسایی گره لنفاوی sentinel باعث واکنش‌های آلرژیک یا عوارض جانبی جزئی مانند درد یا تورم در محل تزریق می‌شود. این واکنش ها موقتی هستند.
- عوارض ناشی از پرتو: اگرچه دوز پرتوهای گاما بسیار پایین است و به دقت به محل مورد نظر هدایت می‌شود، درموارد نادر، تابش پرتوهای گاما به بافت های سالم اطراف منجر به عوارضی مانند التهاب یا آسیب های بافتی در نواحی مجاور می‌شود.
- عفونت یا خونریزی: همانند هر جراحی دیگری، پس از عمل جراحی که با استفاده از گاما پروب انجام شده است، خطر عفونت یا خونریزی در محل برش وجود دارد. این موارد نادرند اما نیاز به مراقبت دارند.
- تورم یا درد در ناحیه گره لنفاوی برداشته شده: در برخی از بیماران، پس از حذف گره لنفاوی sentinel، تورم یا درد در ناحیه برداشته شده تجربه می‌شود.
- آسیب به اعصاب یا بافت های حساس: در صورتی که در طول شناسایی و برداشتن گره‌های لنفاوی، بافت ها یا اعصاب حساس آسیب ببینند، درد یا اختلالات عملکردی در ناحیه جراحی مشاهده می‌شود.
نحوه استفاده گاماپروب برای درمان سرطان سینه
ابتدا رادیونوکلیدی مانند Tc-99m به بدن بیمار تزریق می‌شود، که در ناحیه تومور یا گره لنفاوی sentinel تجمع می‌یابد. سپس، با استفاده از گاما پروب که یک دستگاه حساس به تابش پرتو گاما است، موقعیت دقیق این گره‌های لنفاوی شناسایی می‌شود. در طول عمل جراحی، گاما پروب به جراح کمک می‌کند تا گره‌های لنفاوی که احتمالا از سرطان درگیر شده‌اند را با دقت بالا شناسایی کرده و خارج کند. این روش در جراحی‌های باز، لاپاراسکوپی استفاده می‌شود و به جراح این امکان را می‌دهد که تنها گره های لنفاوی مشکوک به سرطان را بردارد و از آسیب به بافت های سالم اطراف جلوگیری کند، که در نهایت منجر به کاهش عوارض جانبی و بهبود نتایج درمان می‌شود. این تکنیک نسبت به جراحی تخلیه پستان بسیار کم تهاجمی تر است.
اقدامات قبل از انجام جراحی سرطان سینه با گاماپروب
قبل از انجام درمان با گاما پروب برای سرطان سینه، بیمار باید برخی اقدامات پیشگیرانه و آمادگی های لازم را انجام دهد که عبارتند از:
- مشاوره و بررسی پزشکی: بیمار باید با پزشک خود مشاوره کند و تاریخچه پزشکی خود را شامل هرگونه بیماری یا حساسیت به داروها یا رادیونوکلیدها مطرح کند. این امر به پزشک کمک می‌کند تا از عوارض احتمالی جلوگیری کند.
- آزمایشات لازم: برخی آزمایشات مانند آزمایش خون، تصویربرداری های قبل از جراحی مانند ماموگرافی یا اولتراسونیک و بررسی وضعیت گره‌های لنفاوی انجام می‌شود.
- قطع مصرف داروها: بیمار باید از پزشک خود درباره داروهایی که باید قبل از جراحی قطع شوند، مانند داروهای رقیق‌کننده خون و داروهای ضد التهابی، راهنمایی بگیرد تا از خطر خونریزی جلوگیری شود.
- نوشیدن مایعات و ناشتا بودن: بیمار باید طبق دستور پزشک، چند ساعت قبل از عمل جراحی ناشتا باشد، به خصوص اگر تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد. همچنین، لازم باشد مایعات زیادی بنوشد تا از تجمع مواد رادیونوکلیدی در بدن جلوگیری شود.
- آمادگی روحی و جسمی: چون گاما پروب در کنار جراحی انجام می‌شود، بیمار باید برای انجام عمل جراحی آماده باشد. این آمادگی شامل استراحت و رعایت دستورالعمل های خاص برای جلوگیری از استرس و افزایش اثربخشی درمان باشد.
مراقبت های بعد از استفاده از دستگاه گاماپروپ
بعد از استفاده از دستگاه گاما پروب برای درمان سرطان سینه یا هر نوع جراحی دیگر، بیمار باید مراقبت هایی را برای تسریع بهبودی و جلوگیری از عوارض احتمالی انجام دهد. برخی از مهم ترین مراقبت ها عبارتند از:
- مراقبت از محل تزریق رادیونوکلید: محل تزریق رادیونوکلید باید تمیز و خشک نگه داشته شود. در صورتی که محل تزریق قرمز، متورم یا دردناک شد، بیمار باید سریع به پزشک خود اطلاع دهد.
- آرامش و استراحت: پس از جراحی، بیمار باید به اندازه کافی استراحت کند و از انجام فعالیت های سنگین یا ورزش‌های شدید خودداری کند تا از بروز خونریزی یا عوارض دیگر جلوگیری شود.
- پیگیری علائم عفونت: بیمار باید مراقب علائم عفونت مانند تب، درد یا قرمزی غیرعادی در ناحیه جراحی باشد و در صورت بروز این علائم، به پزشک مراجعه کند.
- مراجعه به پزشک برای پیگیری: بیمار باید طبق دستور دکتر رویا سیفی، جلسات پیگیری بعد از جراحی را برای بررسی نتایج و شناسایی هرگونه عارضه احتمالی داشته باشد.
- عدم مصرف داروهای خاص: در دوران بهبودی، بیمار باید طبق توصیه پزشک از مصرف داروهایی که منجر به خونریزی یا عوارض دیگر شوند مانند داروهای رقیق‌کننده خون خودداری کند.
- محدودیت در قرار گرفتن در معرض پرتو: اگرچه تابش رادیونوکلید در دوز پایین است، در برخی موارد پزشک توصیه می‌کند که بیمار از قرار گرفتن در معرض جمعیت یا کودکان و زنان باردار برای مدت زمانی خاص خودداری کند.