ترکیدن پروتز سینه یکی از نگرانی‌های رایج در میان افرادی است که عمل جراحی زیبایی سینه انجام داده‌اند یا قصد انجام آن را دارند. هرچند این اتفاق نادر است اما آگاهی از علل، علائم و راهکارهای پیشگیری و درمان آن نقش مهمی در حفظ سلامت جسمی و آرامش روانی افراد ایفا می‌کند. در این مقاله مروری، به بررسی جامع این موضوع پرداخته‌ایم تا به زبانی ساده و کاربردی، اطلاعات علمی و به روز را در اختیار خوانندگان قرار دهیم.
ترکیدن پروتز سینه چیست؟
ترکیدن پروتز سینه به وضعیتی گفته می‌شود که در آن پوشش خارجی پروتز دچار آسیب، بریدگی یا پارگی می‌شود و محتویات درون آن به بافت اطراف نشت می‌کند. بسته به نوع پروتز استفاده شده سیلیکونی یا آب نمکی، شدت علائم و نحوه بروز آن متفاوت می‌باشد. برخی از این ترکیدگی ها بلافاصله علائم واضحی ایجاد می‌کنند، در حالی‌که برخی دیگر بدون علامت باقی می‌مانند و فقط از طریق تصویربرداری تشخیص داده می‌شوند.
دلایل ترکیدن پروتز سینه
ترکیدن پروتز دلایل مختلفی دارد که برخی مربوط به خود پروتز و برخی به عوامل محیطی یا فیزیولوژیکی مربوط است. در ادامه دلایل اصلی ترکیدن پروتز سینه بیان شده است.
- ضربه شدید یا فشار مستقیم به سینه مانند تصادف رانندگی یا افتادن
- پیری طبیعی پروتز؛ هیچ پروتزی مادام‌العمر نیست و با گذشت زمان احتمال آسیب بالا می‌رود
- خطای جراحی در هنگام کاشت پروتز یا در حین عمل های بعدی
- فشارهای مکرر یا فشردگی شدید پستان ها
- کپسول انقباضی اطراف پروتز که باعث ایجاد فشار غیرطبیعی به دیواره پروتز می‌شود
- کیفیت پایین پروتز یا استفاده از برندهای غیراستاندارد
علائم ترکیدن پروتز سینه
علائم ترکیدن بسته به نوع پروتز متفاوت است. در پروتزهای آب نمکی، ترکیدن با کاهش ناگهانی حجم سینه همراه است. در پروتزهای سیلیکونی، علائم خفیف، پنهان یا حتی غیرقابل تشخیص هستند. شایع ترین علائم عبارتند از:
- تغییر ناگهانی یا تدریجی در اندازه یا شکل سینه
- احساس ناهماهنگی یا عدم تقارن بین دو سینه
- درد، ناراحتی یا سنگینی در ناحیه سینه
- تورم، التهاب یا قرمزی
- حساسیت به لمس
- توده یا سفتی غیرطبیعی در سینه
خطرات و عوارض ترکیدن پروتز سینه
در صورتی که ترکیدگی بدون تشخیص باقی بماند، بافت های اطراف دچار التهاب یا واکنش ایمنی می‌شوند. در مورد پروتزهای سیلیکونی، نشت ژل به بافت موجب تشکیل توده یا فیبروز در پستان می‌شود. عوارض احتمالی شامل موارد زیر است.
- کپسول انقباضی: سفتی اطراف پروتز که باعث درد یا تغییر شکل سینه می‌شود.
- واکنش التهابی یا ایمنی بدن نسبت به ماده نشت کرده
- تشکیل توده یا گرانولوم در اطراف ژل سیلیکون
- نیاز به جراحی مجدد برای خارج کردن پروتز آسیب دیده و جایگزینی آن
نحوه تشخیص ترکیدن پروتز سینه
تشخیص ترکیدن پروتز سینه بسته به نوع پروتز و علائم بالینی بیمار متفاوت است. در پروتزهای آب نمکی، پارگی با تغییر ناگهانی اندازه یا افت قابل توجه در حجم سینه همراه است و این تغییر ظاهری اغلب خود فرد را متوجه مشکل می‌کند. اما در پروتزهای سیلیکونی، ترکیدگی ممکن است بدون علامت ظاهری باشد و تنها از طریق تصویربرداری های دقیق قابل شناسایی است.
برای تشخیص دقیق، پزشک ابتدا سینه‌ها را از نظر ظاهری، لمس توده، سفتی یا درد معاینه می‌کند. در ادامه، روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی پستان یا MRI سینه برای بررسی ساختار داخلی پروتز و نشت محتوا مورد استفاده قرار می‌گیرد. MRI به‌عنوان دقیق ترین روش برای تشخیص ترکیدگی پروتزهای سیلیکونی شناخته می‌شود و هر ۳ تا ۵ سال یک بار برای بررسی سلامت پروتزهای سیلیکونی توصیه می‌شود.
درمان و جراحی در صورت ترکیدن پروتز
در صورت تایید ترکیدن پروتز سینه، نیاز به جراحی برای خارج کردن پروتز آسیب دیده وجود دارد. بسته به میزان آسیب و وضعیت بافت های اطراف، جراح ممکن است پروتز را به طور کامل بردارد یا آن را با یک پروتز جدید جایگزین کند. در برخی موارد، علاوه بر تعویض پروتز، نیاز به بازسازی یا اصلاح شکل سینه نیز وجود دارد تا فرم طبیعی و تقارن پستان ها بازیابی شود. اگر نشت ژل سیلیکونی به بافت های اطراف باعث التهاب یا فیبروز شده باشد، جراح بافت های آسیب دیده را نیز برمی‌دارد.
قبل از جراحی، به منظور کاهش درد و التهاب، استفاده از داروهای ضد التهاب، کمپرس سرد و مراقبت های حمایتی توصیه می‌شود. درمان به موقع و اقدام سریع در صورت ترکیدن پروتز سینه از بروز عوارض شدیدتر مانند کپسول انقباضی و آسیب های جدی به بافت های سینه جلوگیری می‌کند و به حفظ سلامت و ظاهر مطلوب سینه کمک می‌نماید.
پیشگیری از ترکیدن پروتز سینه
اگرچه ترکیدن پروتز در برخی موارد غیرقابل پیش بینی است، اما راه هایی برای کاهش خطر آن وجود دارد.
- انتخاب پروتزهای استاندارد و دارای تاییدیه بین‌المللی مانند FDA
- انجام جراحی توسط جراح پلاستیک مجرب و دارای تخصص
- پرهیز از ضربات شدید یا فشردگی زیاد سینه ها
- معاینه منظم سالانه توسط پزشک و انجام تصویربرداری در صورت لزوم
- بررسی دوره ای پروتزهای سیلیکونی با MRI هر ۳ تا ۵ سال یک بار توصیه می‌شود
- توجه به هرگونه تغییر در فرم یا احساس سینه و مراجعه سریع به پزشک
ترکیدن پروتز سینه در دوران شیردهی یا بارداری
یکی از دغدغه های زنان، ترکیدن پروتز در دوران بارداری یا شیردهی است. اگرچه تغییرات فیزیولوژیک در این دوران فشار بیشتری به پروتز وارد می‌کند اما ترکیدن خودبه‌خودی در بارداری یا شیردهی بسیار نادر است. با این حال، در صورت وجود هرگونه علائم غیرعادی، بررسی توسط بهترین جراح پروتز سینه توصیه می‌شود.
نتیجه گیری
ترکیدن پروتز سینه اگرچه یک عارضه نادر محسوب می‌شود، اما نیاز به توجه جدی دارد. شناخت علائم، پیگیری منظم وضعیت پروتز و اقدام به موقع در صورت مشاهده نشانه های مشکوک از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌کند. انتخاب پزشک متخصص، استفاده از پروتزهای باکیفیت و رعایت توصیه های مراقبتی پس از جراحی، کلید های پیشگیری از چنین مشکلی هستند. در صورت ترکیدگی، جای نگرانی نیست؛ جراحی اصلاحی فرم و سلامت سینه را مجددا بازیابی می‌کند و فرد را به کیفیت زندگی دلخواه بازمی‌گرداند.